GỚM GHÉT TỘI
1. Tội lỗi và ơn cứu chuộc. Tội thật sự trong thế giới.
“Thiên Chúa đã yêu thương chúng ta, và đã sai Con Ngài tới đền thay vì tội lỗi chúng ta”.
Phụng vụ trong những ngày này từng bước đưa chúng ta đi sâu hơn vào mầu nhiệm trung tâm là sự Cứu chuộc. Trong Bài đọc I, chúng ta được nghe câu chuyện về ông Giuse. Qua sự phản bội của các người anh mà ông trở thành vị cứu tinh của gia đình mình cũng như của cả vùng. Ông là một hình ảnh của Đức Kitô, Đấng Cứu Thế.
Ông Giuse là người con được ông Giacóp ưu ái, và theo lệnh của cha, ông đi tìm các anh trai mình. Ông đem theo lương thực và tin tức tốt lành của cha đến cho các anh. Thoạt đầu các anh của ông, vì lòng hận thù và ganh ghét, đã định giết chết ông. Nhưng sau đó họ bán ông làm nô lệ, và chính vì thế mà ông bị đưa sang Ai cập. Thiên Chúa dùng những hoàn cảnh này để nhiều năm sau ông sẽ nắm giữ một địa vị cao trọng tại đó. Trong thời kỳ đói kém, ông sẽ là vị cứu tinh của những người anh mà ông không hề oán hận, dù trước đây ông đã bị họ ngược đãi. Ông trở thành vị cứu tinh của nước Ai cập, nơi định cư của các chi tộc Israen và là cái nôi của dân được tuyển chọn. Tất cả những ai đến với vua Pharaô xin cứu giúp đều được nhà vua chỉ dẫn tìm đến ông Giuse: vua bảo họ “Cứ đến với ông Giuse”.
Đức Giêsu được Chúa Cha sai đến để mang ánh sáng cho thế gian: “Người đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận”. “Sau cùng, ông sai chính con trai mình đến gặp chúng, vì nghĩ rằng: Chúng sẽ nể con ta. Nhưng bọn tá điền vừa thấy người con, thì bảo nhau: Đứa thừa tự đây rồi! Nào ta giết quách nó đi, và đoạt lấy gia tài của nó! Thế là chúng bắt lấy cậu, quăng ra bên ngoài vườn nho, và giết đi”. Đây chính xác là những gì người ta đã làm đối với Chúa – họ đưa Người ra ngoài thành và đóng đinh Người.
Tội lỗi của loài người đã làm cho Đức Giêsu phải chết. Mọi tội lỗi đều liên hệ một cách mầu nhiệm và chặt chẽ với cuộc Khổ nạn của Đức Giêsu. Chúng ta sẽ nhận ra tính chất xấu xa gớm ghiếc của tội nếu chúng ta biết liên hệ nó với mầu nhiệm cứu chuộc. Chỉ khi đó chúng ta mới có thể thanh luyện linh hồn và khơi dậy lòng ăn năn thống hối tội lỗi. Sự hoán cải mà Chúa kiên quyết đòi hỏi nơi chúng ta, đặc biệt trong mùa Chay này, khi chúng ta đang tiến gần đến Tuần Thánh, phải bắt đầu từ việc khước từ mọi tội và quyết tâm tránh xa mọi dịp tội xúi giục chúng ta xúc phạm đến Chúa. Trên trần gian chỉ có một sự xấu xa mà chúng ta phải sợ hãi và tránh xa, đó là tội. Đàng khác mất ý thức về tội là một dạng hậu quả của sự “phủ nhận Thiên Chúa”: không chỉ dưới hình thức chủ nghĩa vô thần mà còn là chủ nghĩa duy thế tục. Nếu tội là phá vỡ quan hệ phụ tử giữa Thiên Chúa với chúng ta để khỏi phải vâng phục Người, thì lúc đó tội không chỉ là phủ nhận Thiên Chúa. Tội là sống như thể Thiên Chúa không hề hiện hữu, là trục xuất Người ra khỏi cuộc sống hằng ngày của mình. Chúng ta không muốn truất phế Thiên Chúa ra khỏi cuộc đời mình, mà đúng hơn chúng ta nhìn Nhận Người và mỗi một ngày trôi qua chúng ta lại càng ý thức Người hiện diện trong cuộc đời mình rõ rệt hơn.
Thánh Gioan Vianney nói: Chúng ta có thể nói rất chính xác rằng cuộc Khổ nạn mà người Do thái bắt Đức Kitô phải chịu hầu như chẳng là gì so với những gì người Kitô hữu bắt Người phải chịu qua những sỉ nhục phỉ báng do tội nguy tử của họ gây ra… Sẽ thật là khủng khiếp khi chúng ta được Đức Giêsu Kitô tỏ cho thấy những điều là nguyên nhân xui khiến chúng ta bỏ rơi Ngài! Quả thật chúng ta đã đem những điều hết sức tốt lành đẹp đẽ để đổi lấy những thứ cặn bã rác rưởi? Qua lòng thương xót của Thiên Chúa, với sự nâng đỡ của ân sủng, chúng ta sẽkhông rời xa Ngài nữa, và chúng ta sẽ nỗ lực đưa nhiều linh hồn đã chia lìa Ngài trở về với Ngài.
2. Mùa Chay là dịp thuận tiện để giúp chúng ta chống lại tội lỗi. Tính chất hiểm độc của tội nhẹ.
Nỗ lực hoán cải cá nhân mà Chúa đòi hỏi nơi chứng ta là nỗ lực mỗi ngày. Nhưng trong những thơi gian hay hoàn cảnh đặc biệt, như mùa Chay chẳng hạn, chúng ta nhận được những ơn đặc biệt phải vận dụng. Mùa phụng vụ này là một dịp khác thường để chúng ta triển khai tối đa cuộc chiến chống lại tội lỗi và gia tăng đời sống ân sủng bằng các việc thiện.
Để hiểu rõ hơn tính chất hiểm độc của tội, chúng ta cần suy niệm những gì Đức Giêsu Kitô đã phải trải qua vì tội lỗi của chúng ta. Trong cơn hấp hối tại Ghếtsêmani, Chúa phải chịu đau đến tột cùng. Thánh Phaolô nói: “Đấng chẳng hề biết tội là gì, thì Thiên Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta”. Người đã hứng vào thân tất cả tội lỗi độc ác tàn bạo mà chúng ta đã phạm, cho đến nỗi thân thể của Người mướt mồ hôi pha lẫn máu. Đức Giêsu trơ trọi và buồn sầu, đau đớn và nhỏ máu ướt đẫm mặt đất.
Người quỳ gối trên đất cứng, kiên trì cầu nguyện… Người khóc cho bạn… và khóc cho tôi. Sức nặng của tội lỗi nhân loại đè bẹp Người. Đó là cảnh tượng mà chúng ta phải thường xuyên hồi tưởng, đặc biệt khi bị cám dỗ nặng nề.
Chúa kêu gọi chúng ta sống thánh thiện và yêu thương bằng hành động. Khi chúng ta không chiến đấu để tránh xa các tội nhẹ hay không ăn năn thống hối đủ, thì chúng sẽ tác hại linh hồn ghê gớm. Các tội nhẹ làm cho linh hồn giảm sút khả năng nhạy bén trước những gợi ý và tác động của Chúa Thánh Thần. Chúng làm suy yếu đời sống ân sủng, gây khó khăn cho việc thực hành các nhân đức, và đẩy con người tới chỗ phạm tội nguy tử.
Một tác giả đương đại nới: Nhiều linh hồn chôn chân trong tình trạng không trung thành hầu như chỉ vì những “điều nhỏ nhặt”; họ mất kiên nhẫn, hiếm khi bác ái trong tư tưởng, phán đoán hay trong lời nói, gian dối trong thái độ và khi đối thoại, trễ nải và chểnh mảng trong đời sống đạo; họ không kiềm chế bản thân và lỗ mãng trong lời ăn tiếng nói, hoặc coi nhẹ danh thơm tiếng tốt của những người chung quanh. Họ biết mình mắc khuyết điểm và bất trung, và có lẽ thậm chí gay gắt kết án mình khi xưng thú tội lỗi; nhưng họ không nghiêm túc ăn năn hối hận, cũng chẳng tận dụng các phương thế để tránh phạm lỗi trong tương lai. Họ không nhận thức được rằng mỗi một “khuyết điểm” như thế tựa như một vật những kéo trì họ xuống. Họ không nhận ra rằng họ đang bắt đầu suy nghĩ theo lỗi suy nghĩ thuần túy của nhân loại và hành động chỉ vì những lý do của nhân loại. Họ cũng không ý thức được rằng bản thân họ thường xuyên cưỡng lại những gợi ý của ân sủng và sử dụng ân sủng một cách sai trái. Do vậy linh hồn họ mất đi vẻ đẹp mĩ miều, và càng ngày càng xa cách Chúa. Dần dần linh hồn đi đến chỗ đoạn giao với Thiên Chúa: linh hồn không nhìn ra một Người Cha thân thương và khả ái mà lẽ ra nó phải hiến mình cho Ngài trong tâm tình thắm thiết của người con; linh hồn đã để cho một cái gì đó chen vào giữa Chúa với họ. Đây là bước khởi đầu đẩy họ trượt vào con đường thờ ơ nguội lạnh.
Trong cuộc chiến nhằm đánh bật tội lỗi ra khỏi cuộc đời mình, chúng ta sẽ chứng tỏ cho Chúa thấy chúng ta yêu mến Ngài và sẵn sàng đáp lại ân sủng của Ngài như thế nào. Các bạn làm cho tôi buồn phiền biết bao khi các bạn không ăn năn hối tiếc về những tội nhẹ của các bạn! Vì bao lâu các bạn không hối hận về chúng, là bấy lâu các bạn chưa bắt đầu một đời sống nội tâm thật sự.
Chúng ta hãy xin Mẹ Maria ban cho chúng ta lòng gớm ghét không chỉ các tội nguy tử, mà cả những tội nhẹ cố ý nữa.
3. Cuộc chiến chống lại tội nhe. Chân thành. Xét mình. Thống hối.
Khôi phục “ý thức đúng đắn về tội” là bước đầu phaỉ thực hiện khi đứng trước tình trạng khủng hoảng tinh thần trầm trọng đang đe dọa con người ngày nay.
Để đương đầu với cuộc chiến chống lại tội nhẹ, chúng ta phải nhận diện được nó: tội nhẹ là sự xúc phạm đến Chúa, gây cản trở cho sự kết hiệp với Người. Người ta phải gọi ra đích danh tội, không tên cách biện minh, không làm giảm nhẹ tầm mức nghiêm trọng của nó đối với một linh hồn thật sự ao ước đến với Thiên Chúa. Những cơn giận dữ bộc phát, tâm trạng ganh ghét đố kỵ hay ham mê nhục dục không được xua tan ngay; muốn mình trở thành trung tâm của sự chú ý hay thu hút; không quan tâm đến bất cứ ai ngoài bản thân mình hay không để tâm bất cứ điều gì ngoài sở thích của riêng mình, từ đó đánh mất khả năng quan tâm đến người khác; các hành vi thờ phượng được thực hiện theo thói quen máy móc, hờ hững và không có tình yêu; phê bình chỉ trích người khác một cách vội vàng và thiếu bác ái… tất cả những điều vừa kể đều không phải là lỗi lầm hoặc thiếu sót thuần túy, mà là những tội nhẹ.
Chúng ta nên cầu xin Chúa Thánh Thần ban cho chúng ta ơn thành tâm nhận ra tội và lỗi của mình, có một lương tâm nhạy bén để được Chúa thứ tha và không tìm cách bào chữa cho những lỗi lầm sai phạm.
Ước chi chúng ta có được lòng ăn năn sám hối chân thật về các tội lỗi của mình; ước chi chúng ta phá vỡ được thói tật thâm căn cố đế khi chúng ta trở về với bí tích của lòng nhân hậu Chúa. Cho dù các tội chúng ta xưng thú có nhỏ bé vụn vặt đến đâu, hãy luôn luôn thành tâm đau buồn về chúng, cùng với quyết tâm dứt khoát sửa chữa chúng trong tương lai. Nhiều người xưng tội nhẹ theo thói quen nhưng không nghĩ đến việc phải chừa cải nên vẫn bị chúng đè nặng, và vì thế họ để vuột mất nhiều ơn ích thiêng liêng và không tài nào tiến lên được.
Đức Maria, Nơi Nương Náu của tội nhân, sẽ giúp chúng ta có một lương tâm tinh ròng, để yêu mến Đức Kitô và yêu mến mọi người, chân thành với chính mình, và biết trình bày cặn kẽ các lỗi lầm khiếm khuyết khi xưng tội cũng như thật lòng ăn năn hoán cải.
(Trích trong ‘Đối thoại với Thiên Chúa’ – Fernandez)
