NGÀY CỦA CHÚA
1. Chúa nhật là “Ngày của Chúa”.
Vào ngày Chúa nhật, mọi người dù sống trong thành phố hay thôn quê đều tụ tập lại với nhau… Đây là ngày thứ nhất, trong ngày đó Thiên Chúa đã biến đổi tối tăm và vật chất, và đã tạo nên thế giới; ngày mà Đức Giêsu Kitô, Cứu Chúa của chúng ta đã trỗi dậy từ cõi chết. Ngày Sa bát của người Do thái dọn đường cho ngày Chúa nhật của người Kitô hữu; vào mỗi ngày Chúa nhật, chúng ta mừng kính mầu nhiệm Phục Sinh của Chúa.
Trong thời Cựu ước, thứ bảy là ngày được dành riêng cho Thiên Chúa. Chính Thiên Chúa đã lập ra ngày đó và truyền lệnh mọi con cái Israen phải ngưng tất cả công việc trong ngày này để tôn vinh Ngài. Đó cũng là ngày các gia đình tụ họp lại với nhau để mừng biến cố họ không còn phải sống kiếp nô lệ tại đất Ai cập. Dần dà, các rápbi Do thái đã làm cho luật Thiên Chúa trở nên rối rắm phức tạp, đến nỗi vào thời Đức Giêsu có hàng loạt những giải thích nặng nề chẳng ăn nhập gì với điều Thiên Chúa đã thiết định về ngày Sabát.
Người Pharisêu thường xung đột với Đức Giêsu về các điểm này. Mặc dù Chúa không coi thường ngày Sabát, không nghi ngờ nó là ngày dành cho Thiên Chúa; trái lại, nó dường như là ngày được Ngài yêu thích. Vào một ngày sabát nọ, Chúa vào hội đường giảng giải Thánh Kinh, và thực hiện nhiều phép lạ.
Khắp nơi trong Thánh Kinh đều cho thấy ý nghĩa cao cả của ngày Sabát. Đó là ngày do chính Thiên Chúa thiết lập để dân Chúa công khai thờ phượng Ngài, và phải giữ trọn vẹn ngày này như một nghĩa vụ quan trọng mang tính bắt buộc. Việc Thánh Kinh nhiều lần nhắc đến ngày sabát cũng cho phép chúng ta suy ra tầm quan trọng của điều luật này. Thỉnh thoảng các ngôn sứ nêu lên sự kiện dân chúng bị Thiên Chúa trừng phạt là do họ đã không giữ luật ngày Sa bát.
Nghỉ việc ngày Sabát là một sự kiện tôn giáo nghiêm nhặt, và luôn luôn dẫn tới việc dâng lễ hy tế.
Các ngày lễ của lsraen, và đặc biệt là ngày Sabát, là một dấu chỉ của Giao ước của Thiên Chúa và là cách dân chúng biểu lộ niềm hân hoan được Thiên Chứa chọn làm của riêng và yêu thương săn sóc. Đó là lý do vì sao mọi ngày lễ đều được nối kết với một biến cố cứu độ.
Tuy nhiên các lễ này chỉ chứa đựng lời hứa về một thực tại phải diễn ra. Với biến cố Chúa Phục Sinh, ngày sabát phải nhường bước cho thực tại mà nó tiên báo, đó là ngày Chúa nhật của Kitô giáo. Chúa Giêsu nói về Nước Thiên Chúa như một đại yến tiệc được một vị vua bày ra thiết đãi trong ngày hôn lễ của con trai mình, qua đó chúng ta được mời vào tham dự. Cùng với Đức Kitô, một nền phụng tự mới và siêu việt ra đời, bởi vì giờ đây chúng ta có một vị thượng tế mới và một của lễ mới được dâng lên.
2. Các ngày lễ và các ngày nghỉ bắt buộc. Mục đích của các ngày lễ. Thánh lễ là tâm điểm của các ngày lễ Công giáo.
Sau biến cố Phục Sinh, các Tông đồ dùng ngày đầu tuần như ngày của Chúa, ngày mà Ngài đã giành lấy chiến thắng vinh hiển đối với tội lỗi và sự chết cho chúng ta qua sự phục Sinh của Ngài. Vì thế, vào một ngày Chúa nhật các Kitô hữu đầu tiên đã tụ họp lại. Và nó đã trở thành một tập quán phổ biến và liên tục cho đến ngày nay. “Mỗi tuần, vào ngày gọi là Chúa nhật, Hội Thánh tưởng nhớ việc Chúa phục sinh. Mỗi năm một lần, Hội Thánh còn cử hành hết sức trọng thể vào dịp lễ Phục Sinh sự sống lại cùng với cuộc Thương Khó hồng phúc của Người”.
Luật thánh hóa những ngày thánh này quy định một trong những bổn phận quan trọng của con người đối với đấng Tạo Hóa và Cứu Chúa của họ. Chúng ta phụng thờ Thiên Chúa trong ngày dành riêng cho Ngài một cách đặc biệt này, qua việc tham dự vào hy tế Thánh lễ. Không một cử hành phụng vụ nào khác có thể thỏa mãn ý nghĩa của khoản luật này.
Bên cạnh ngày Chúa nhật, Hội Thánh còn quy định những ngày lễ để tưởng niệm các biến cố chính của ơn cứu độ chúng ta: lễ Giáng Sinh, lễ Phục Sinh, lễ Chúa Thăng Thiên, lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống và các lễ khác thờ kính Chúa, và các lễ kính nhớ Đức Maria. Ngoài ra, ngày từ thời kỳ đầu Hội Thánh đã tưởng nhớ các Kitô hữu tiên khởi tử đạo. Các ngày lễ Kitô giáo này cuối cùng trở thành khung sườn của lịch dân sự. Theo lịch của Hội thánh, “trong khi cử hành các mầu nhiệm Cứu Chuộc như thế, Hội Thánh mở rộng cho các tín hữu nguồn phong phú về nhân đức và công nghiệp của Chúa, khiến cho những mầu nhiệm này có thể nói là hiện diện qua mọi thời đại ngõ hầu các tín hữu tiếp xúc với các mầu nhiệm đó sẽ được đầy tràn ơn cứu chuộc”.
Trọng tâm và nguồn gốc của niềm vui trong các ngày lễ Kitô giáo là do có Chúa hiện diện trong Hội Thánh. Niềm vui này được biểu lộ ra trong lời nguyện trên lễ vật hôm nay: “Lạy Chúa, xin ban phúc chấp nhận và chuẩn y cho lễ vật nay được hoàn hảo và đẹp lòng Chúa”. Vì thế một ngày lễ không chỉ là sự tưởng niệm các biến cố quá khứ mà đúng hơn nó là một dấu chỉ cho thấy Đức Kitô và đem Ngài hiện diện giữa chúng ta.
Thánh lễ làm cho Đức Kitô hiện diện trong Hội thánh: nó là một hy tế vô giá được dâng lên Thiên Chúa Cha trong Chúa Thánh Thần. Tất cả các giá trị tự nhiên, văn hóa và xã hội khác của các ngày lễ đều phải được đặt xuống hàng thứ yếu: chúng không bao giờ được phép cản trở, che khuất hay thay thế yếu tố nền tảng này. Bên cạnh thánh lễ, những cách biểu lộ lòng đạo đức phổ biến và phụng vụ như rước kiệu, hát thánh ca, chăm chút trang phục… đều rất quan trọng.
Chúng ta phải cố gắng dùng gương sáng và việc tông đồ để làm cho ngày Chúa nhật trở thành ngày của Chúa, một ngày dành riêng để thờ phượng và tôn vinh Thiên chúa, dâng Hy tế Thánh Thể, cầu nguyện, nghỉ ngơi, hồi tâm, họp mặt vui vẻ trong gia đình.
3. Việc thờ phượng chung. Nghỉ ngày Chúa nhật.
“Toàn thể đất nước, hãy reo mừng Thiên Chúa, hãy ca ngợi vinh quang danh Người, hãy kính dâng Người lời khen ngợi hiển vinh – Allêluia”.
Luật thánh hóa các ngày lễ cũng đáp ứng nhu cầu làm việc thờ phượng chung đối với Thiên Chúa. Trong những dịp này chúng ta không thể thỏa mãn với việc thờ phượng riêng tư. Một số người ra sức hạ thấp quan hệ với Thiên Chúa, coi đó là việc thuộc phạm vi lương tâm, như thể nó không nhất thiết phải được biểu lộ ra bên ngoài. Tuy nhiên, con người có quyền và nghĩa vụ phải thờ phượng chung và công khai. Thật là tai hại nghiêm trọng nếu các Kitô hữu bị buộc phải lén lút khi thực hành đức tin và thờ phượng Thiên Chúa.
Ngày Chúa nhật và các ngày lễ của Hội Thánh trước hết là những ngày được dành riêng cho Thiên Chúa, đặc biệt thích hợp cho việc tìm kiếm Ngài. Chúng ta không bao giờ được phép ngừng tìm kiếm Ngài; tuy nhiên, có những lúc đòi hỏi chúng ta phải tìm kiếm Ngài với mức độ cao hơn, bởi vì trong những khoảng thời gian đó Chúa đặc biệt gần gũi, và vì thế chúng ta dễ dàng khám phá và gặp được Ngài hơn.
Các ngày lễ buộc rất quan trọng trong việc giúp các Kitô hữu đón nhận ân sủng một cách trọn vẹn hơn. Trong các ngày này, người tín hữu được yêu cầu phải ngưng làm việc để dâng mình cho Chúa cách tích cực hơn. Nhưng không có ngày lễ nào mà không có cử hành phụng vụ, bởi vì một ngày lễ không hệ tại ở chỗ chỉ ngưng công việc. Cũng không thể có một ngày lễ Kitô giáo nào mà người tín hữu không quy tụ lại để tạ ơn, chúc tụng Thiên Chúa, và tưởng nhớ các việc làm của Ngài. Và vì thế sẽ là phi-Kitô giáo nếu kế hoạch cho ngày nghỉ cuối tuần hay ngày lễ buộc gây khó khăn hay cản trở quan hệ với Thiên Chúa. Rốt cuộc một số người Công giáo khô khan nguội lạnh không dành đủ thời gian cho việc tham dự thánh lễ, hay vội vàng lướt qua như thể để làm cho xong một nghĩa vụ nặng nề.
Nghỉ ngơi không những là một cơ hội để hồi phục sức lực, mà còn là một dấu hiệu và liên hưởng sự thanh nhàn trên Nước Trời. Đó là lý do vì sao Hội Thánh muốn mong người Kitô hữu ngưng làm việc trong các ngày lễ. Mặt khác, cũng như mọi người khác, người Công giáo có quyền hưởng sự nghỉ ngơi, một quyền lợi mà Nhà nước phải bảo đảm và bảo vệ cho họ.
Không được giải thích sự nghỉ ngơi này đơn giản chỉ là không làm việc, chỉ để thời giờ trôi qua, mà đúng hơn là một sự tham gia tích cực vào hoạt động làm phong phú ngôi vị bằng nhiều cách khác nhau. Có nhiều cách nghỉ ngơi, và điều quan trọng là không dùng phương cách tùy tiện dễ dãi nhất. Nếu chúng ta biết giới hạn việc xem truyền hình trong các ngày lễ nghỉ chẳng hạn, chúng ta sẽ không phải viện lại những cái cớ sai trái để bào chữa cho việc phí phạm thì giờ. Trái lại, chúng ta sẽ thấy rằng trong các ngày này chúng ta có thể dành nhiều thì giờ hơn cho gia dình, quan tâm đến việc giáo dục và học tập của con cái, phát triển các mối quan hệ xã hội và tình thân hữu, thăm viếng người thiếu thốn, neo đơn hay bệnh tật. Có lẽ đây là dịp cho chúng ta dành nhiều thời gian để gặp gỡ trao đổi với bạn bè thân thuộc hơn. Hoặc có thể là lúc cha mẹ cần trò chuyện tâm tình với con cái, và lắng nghe chúng. Nói chung người ta cần phải biết sử dụng ngày nghỉ theo một kế hoạch luân chuyển trong đó. Ngoài các quy tắc đạo đức thường ngày phải dành một vị trí quan trọng cho tiệc nghỉ ngơi, họp mặt gia đình, đọc sách, thú tiêu khiển mang tính nghệ thuật và văn học hay bất cứ thú vui giải trí có giá trị nào. Chúng ta sống khó nghèo bằng cách tận dụng thời gian một cách hiệu quả, làm mọi việc có thể, và sống ngăn nắp, trật tự đúng giờ, tươi vui.
(Trích trong ‘Đối thoại với Thiên Chúa’ – Fernandez)
