UỐNG CHÉN CỦA ĐỨC KITÔ
1. Đồng hóa ý mình với ý muốn của Thiên Chúa. Hợp tác cứu chuộc với Người.
Trên đường đi Giêrusalem, Đức Giêsu tiên báo lần thứ ba về cuộc thương khó và phục sinh vinh hiển của Người cho các môn đệ. Tại một điểm dừng chân, một phụ nữ trong số những kẻ cùng đi với Người là bà mẹ của hai ông Giacôbê và Gioan tiến đến gần Người. Bà đến để xin Người ban ân huệ cho hai người con của mình. Bà bái lạy và kêu xin Người một điều. Bà giãi bày với Chúa Giêsu một cách hết sức đơn sơ: “Xin Thầy truyền cho hai con tôi đây một người ngồi bên hữu, một người bên tả Thầy trong Nước Thầy”. Ngay lập tức Chúa đáp lại: “Các người không biết các người xin gì! Các người có uống nổi chén thầy sắp uống không? Họ đáp: Thưa uống nổi”.
Hai anh em ông Giacôbê và Gioan hẳn đã không nắm bắt được tình thế khi Đức Giêsu tiên báo về cuộc khổ nạn của Người, vì ngay sau đó thánh Luca cho biết: Các ông không hiểu gì cả; đối với các ông, lời ấy còn bí ẩn, nên các ông không rõ những điều Người nói.
Ngôn ngữ của Thập giá chẳng dễ hiểu chút nào. Tuy nhiên các ông sẵn sàng làm theo bất cứ điều gì Chúa muốn. Các ông không đặt ra giới hạn sẽ theo Chúa xa tới đâu; chúng ta cũng vậy. Vì thế khi cầu xin điều gì, chúng ta phải sẵn sàng đón nhận ý muốn của Chúa trên hết mọi sự; ngay cả khi ý Chúa không phù hợp với điều chúng ta mong ước: Thiên Chúa quyền uy cao cả biết rõ điều gì tốt cho chúng ta; chúng ta không cần phải khuyên Người ban cho chúng ta điều gì, vì Người nói ngay với chúng ta rằng chúng ta không biết mình xin gì. Người muốn chúng ta cầu xin những điều chúng ta cần và những điều chúng ta muốn, nhưng trên hết Người muốn chúng ta đồng hóa ý mình với ý muốn của Người. Người luôn luôn ban cho chúng ta những điều tốt nhất.
Ông Giacôbê và ông Gioan xin được ngồi vào chỗ cao trọng trong vương quốc mới, còn Đức Giêsu lại nói với hai ông về ơn cứu chuộc. Người hỏi hai ông có sẵn sàng chịu đau khổ với Người hay không. Người dùng một hình ảnh rất quen thuộc của người Do thái là chén rượu, biểu tượng cho ý muốn của Thiên Chúa đối với mỗi người. Chén của Chúa cay đắng hơn, nhưng sẽ biến đổi thành chén chúc tụng cho tất cả mọi người.
Uống chén của người khác là một dấu chỉ của tình bạn thắm thiết và sẵn lòng chia sẻ một định mệnh chung. Chính vì quan hệ bạn hữu thắm thiết thân mật này mà Chúa mời gọi những kẻ muốn đi theo Người. Để được dự phần trong sự phục sinh vinh quang, người ta phải chia sẻ Thập giá với Ngài. Anh em có sẵn sàng chịu đau khổ cùng Thầy không? Anh em có thể uống chén của Thầy không ? Hai vị Tông đồ trả lời: Thưa uống nổi.
Một vài năm sau đó ông Giacôbê bị chém đầu theo lệnh của vua Hêrôđê Agrípa. Còn thánh Gioan thì phải trải qua không biết bao nhiêu đau đớn gian khổ và bách hại vì tình yêu đối với Chúa. Chúa cũng kêu gọi cả chúng ta nữa, và hỏi chúng ta như đã hỏi hai ông Giacôbê và Gioan: “Anh em có uống nổi chén Thầy sắp uống không?” – nghĩa là hoàn toàn hiến dâng mạng sống mình cho thánh ý của Chúa Cha – và câu trả lời của “những người con của sấm sét” (biệt danh của hai ông Giacôbê và Gioan) là: “Thưa uống nổi”. Các bạn và Tôi có thật sự sẵn sàng thực hiện, trong mọi sự, ý muốn của Thiên Chúa Cha không? Chúng ta có hiến dâng cho Thiên Chúa trọn vẹn con tim của chúng ta, hay chúng ta bám víu lấy cái tôi của mình, những sở thích riêng, sự thoải mái dễ dãi và tình yêu vị kỷ? Có điều gì trong cuộc đời của chúng ta không xứng hợp với Kitô giáo không, có điều gì khiến cho chúng ta do dự sửa đổi lối sống của mình không? Hôm nay chúng ta có được cơ hội để nhìn lại các sự việc một cách thẳng thắn.
2. Dâng lên Chúa sự đau đớn và khổ chế tự nguyện. Tinh thần sám hối trong đời sống thường ngày. Một số ví dụ về khổ chế.
Khi người đàn bà đến cầu xin, Đức Giêsu hỏi các môn đệ: “Các người có uống nổi chén Thầy sắp uống không?”. Chúa biết các ông có thể noi theo gương của Người; tuy nhiên Người vẫn hỏi các ông, để chúng ta thấy rõ rằng không ai có thể cai trị với Đức Kitô nếu trước đó không cùng chịu thương khó với Người. Bởi vì những thứ có giá trị cao chỉ có thể đạt được bằng một giá đắt. Không thể có đời sống Kitô hữu đúng nghĩa nếu không có hy sinh. Chúa đã Cứu độ chúng ta bằng Thập giá; với cái chết của Người, Người đã ban cho chúng ta niềm hy vọng và quyền sống. Chúng ta không thể theo chân Đức Kitô nếu chúng ta không nhìn nhận Người là Đấng Cứu Độ của mình, nếu chúng ta không tôn vinh người trong mầu nhiệm Thập giá… Chúa đã biến đổi đau khổ thành một phương thế cứu chuộc. Người đã cứu chuộc chúng ta bằng cách chịu đau khổ, miễn là chúng ta không bao giờ từ chối liên kết đau khổ của mình với đau khổ của Người, và biến đổi nó trở thành một phương thế cứu chuộc.
Kể từ bây giờ, đau khổ sẽ luôn luôn có thể được liên kết với chén đắng của Chúa, với cuộc thương khó của Người, để cứu chuộc toàn thể nhân loại. Điều trước đây là vô nghĩa thì nay lại trở nên có ý nghĩa trong Đức Kitô. Chúng ta cũng có thể nói: “Bởi vậy tôi cam chịu mọi sự, để mưu ích cho những người Thiên Chúa đã chọn, để họ cũng đạt tới ơn cứu độ trong Đức Kitô Giêsu”. “Mỗi ngày tôi phải đối diện với cái chết: tôi có hãnh diện về anh em trong Đức Kitô Giêsu, Chúa chúng ta, thì mới quả quyết như vậy”.
Khổ chế và một cuộc đời ăn năn sám hối, như mùa Chay kêu gọi chúng ta, có một lý do và mục đích chính là Đồng công cứu chuộc – một sự tham gia vào những đau khổ của Đức Kitô, thông dự vào chén đắng của Chúa. Chúng ta là những người được hưởng lợi trước tiên; thế nhưng, hiệu quả siêu nhiên từ những đau khổ mà chúng ta dâng lên Thiên Chúa và từ những việc hãm mình tự nguyện lại vươn rộng ra toàn thể Hội Thánh; và thậm chí tới tất cả thế giới. Khổ chế tự nguyện là một phương thế thanh luyện và chuộc tội. Nó rất cần thiết nếu chúng ta muốn đối thoại với Chúa trong cầu nguyện, và không thể thiếu nó trong hoạt động tông đồ, bởi vì hành động chẳng có giá trị gì nếu không có cầu nguyện: lời cầu nguyện được nâng cao giá trị cùng với sự hy sinh hãm mình.
Chúng ta thực hành tinh thần sám hối và hy sinh trong đời sống thường ngày, chứ không chờ đợi những dịp khác thường. Sám hối là thực hiện chính các chương trình sống đã ấn định, cho dù cơ thể bạn cưỡng lại hay tâm trí bạn tránh né nó bằng cách thêu dệt nên những mộng tưởng viễn vông. Sám hối là thức dậy đúng giờ và cũng không vì một lý do bâng quơ nào đó để trì hoãn công việc cụ thể đó, công việc mà các bạn thấy khó khăn hơn hoặc quá khó.
Sám hối là biết cách sắp xếp các việc bổn phận đối với Chúa, với người khác và với chính mình, bằng cách đòi hỏi bản thân phải dành đủ thời gian cho mỗi một phận sự. Các ban đang thực hành sám hối khi các bạn tha thiết tuân giữ thời khóa biểu cầu nguyện, cho dù có cảm thấy uể oải, chán nản đến đâu.
Sám hối nghĩa là luôn luôn bác ái với những người chung quanh, bắt đầu từ các thành viên trong gia đình mình. Đó là dịu dàng và ân cần với người đau khổ, người bệnh tật và người yếu đuối. Đó là kiên nhẫn trả lời với những người làm mình chán ngán hay khó chịu. Sám hối cũng có nghĩa là tạm dừng công việc hay thay đổi kế hoạch khi cần thiết, khi người khác có nhu cầu chính đáng.
Sám hối bao gồm việc lạc quan chịu đựng một ngàn lẻ một điều khó chịu mỗi ngày; không bỏ bê công việc, dù các bạn đã mất hết nhiệt tình lúc mới bắt đầu; vui vẻ hưởng dùng bất cứ món ăn nào được dọn ra.
Đối với các bậc cha mẹ và những người làm công tác giảng dạy hay cố vấn, sám hối là sửa sai khi cần thiết nhưng không để mình bỏ tác động bởi quan điểm chủ quan.
Tinh thần sám hối giữ cho chúng ta không quá quyến luyến hay bám chặt vào những dự án vĩ đại trong trí tưởng tượng mà chúng ta vạch ra cho tương lai. Còn niềm vui nào lớn hơn dành cho Thiên Chúa khi chúng ta sẵn lòng gạt sang một bên những bản vẽ chất lượng kém cỏi và để cho nét bút chấm phá của Ngài tự do múa lượn trên bức tranh cuộc đời của chúng ta.
3. Các việc hãm mình nảy sinh từ việc phục vụ tha nhân.
Những môn đệ khác nghe được những câu đối thoại giữa Đức Giêsu với hai anh em ông Giacôbê và Gioan thì đâm ra tức tối giận dữ, nên Chúa mới bảo: “Anh em biết: thủ lãnh các dân thì dùng uy mà thống trị dân, những người làm lớn thì lấy quyền mà cai quản dân. Giữa anh em thì không được như vậy: Ai muốn làm lớn giữa anh em, thì phải làm người phục vụ anh em. Và ai muốn làm đầu anh em thì phải làm đầy tớ anh em. Cũng như Con Người đến không phải để được người ta phục vụ, nhưng là để phục vụ và hiến dâng mạng sống làm giá chuộc muôn người”.
Đức Kitô phục vụ nhân loại là nhằm cứu độ họ. Phương pháp của chúng ta phải là một phương pháp phục vụ Thiên Chúa và phục vụ tha nhân, nhất là trong những vấn đề có liên hệ với ơn cứu độ, cũng như cả những cơ hội khác nổi lên trong suốt ngày sống. Điều đó có nghĩa là phục vụ ngay cả những người không hòa hợp với chúng ta, phục vụ mà không mong đợi được đền đáp lại. Đây là cách tốt nhất để hiến dâng mạng sống mình vì người khác, một cách hiệu quả và kín đáo khó nhận ra, và giúp chúng ta chế ngự được cái tôi của mình.
Hầu hết các công việc đều là “việc phục vụ trực tiếp”: chẳng hạn công việc nội trợ, buôn bán, dạy học, giúp việc; và tất cả những công việc lương thiện, dù không rõ ràng và trực tiếp bằng, đều là “việc phục vụ”. Ước chi chúng ta đừng đánh mất quan điểm này về công việc, nhờ đó chúng ta sẽ được nâng đỡ để thánh hóa bản thân mình qua việc làm.
Phục vụ tha nhân đòi hỏi phải có sự khổ chế và quên mình. Đôi lúc tinh thần hy sinh này sẽ xung khắc với lối sống của những người chỉ nghĩ đến bản thân mình. Đối với người Kitô hữu chúng ta, đó là niềm tự hào và là phẩm giá của chúng ta. Vì nhờ đó chúng ta nên giống Chúa, và trong khi sẵn sàng phục vụ vì tình yêu, nhiều nhân đức tự nhiên và siêu nhiên được phát huy. Phẩm giá của chúng ta được bộc lộ ra qua thái độ sẵn sàng phục vụ, noi gương Đức Kitô là đấng “đã đến không phải để được phục vụ, nhưng là để phục vụ”. Nếu như trong ánh sáng của tinh thần ấy, “ai muốn làm đầu thì phải làm đầy tớ”, thì “làm đầy tớ cũng đòi hỏi sự trưởng thành về mặt tinh thần đến nỗi phải được kể là “làm đầu”. Để có thể phục vụ tha nhân một cách xứng đáng và hiệu quả, chúng ta phải làm chủ bản thân, nhờ vậy đạt tới những nhân đức khả dĩ đối với người làm đầu.
Chúng ta sung sướng được phục vụ và giúp đỡ tha nhân bên cạnh mình, cho dù chúng ta có thể không được nhìn nhận hay đền đáp. Phục vụ là thống trị cùng với đức Kitô. Mẹ Maria, đấng đã phục vụ Chúa Con và thánh Giuse, sẽ giúp chúng ta quảng đại hiến thân mà không so đo tính toán.
(Trích trong ‘Đối thoại với Thiên Chúa’ – Fernandez)
